فرآیند ساخت عطر و ادکلن از دیرباز تاکنون در تمدن های مختلف با روش ها و راهکارهای صنعتی و سنتی گوناگونی همراه بوده است. بشر برای ساخت روایح مختلف از طبیعت و عناصر موجود در آن بهره گرفته و از انواع گیاهان خشک، و چوب های سوخته و روغن های طبیعی مختلف در ساخت این محصولات استفاده کرده است. اما در عصر مدرن حاضر، انواع عطر و ادکلن ها از روایح گوناگونی به دست می آیند.
به جز عطر و ادکلن، انواع خوشبو کننده های هوا، صابون های معطر، شمع های معطر و… نیز از عناصر طبیعی با روش هایی مشابه با فرایند ساخت و تولید عطر و ادکلن تولید شده و مورد استفاده قرار می گیرند. در این مطلب، در رابطه با این فرایند تخصصی از ابتدا تا انتهای مراحل آن گفت و گو می کنیم.
تاریخچه عطرسازی
در اعصار گذشته، تولید عطر و ادکلن، تنها با استفاده از عناصر طبیعی موجود انجام می شده؛ چرا که بشر دیروزی توانایی تولید روایح مصنوعی و آکوردهای دست ساز را نداشته! تمدن های باستانی برای ساخت این محصولات آرایشی و بهداشتی، از گل های معطر و انواع روایح چوبی استفاده می کردند. ادویه جات و روغن گیاهان مختلف نیز پایه ثابت ساخت و تولید این محصولات بودند. آن ها برای ساخت عطر از این مواد، آن ها را می سوزاندند و با این روش اسانس های طبیعی موجود در آن ها را به دست می آوردند.
رفته رفته روش های استخراج اسانس های روغنی از مواد معطر پیشرفته تر شد و راهکارهای متعددی برای این مرحله از فرآیند ساخت عطر و ادکلن ابداع شدند. انواع عطر و ادکلن ها به تدریج جایگاه خود را در بازارهای تجاری پیدا کرده و تولید آن ها فراتر از یک لوازم آرایشی تشریفاتی رفت.
بر اساس منابع موثق تاریخی، ایرانیان تا سال ها بر تجارت عطر و ادکلن تسلط داشتند؛ پس از کشف الکل در ایران، روش تقطیر در ساخت و تولید انواع عطر و ادکلن ایجاد شد و تا سال های سال برای تولید روایح مختلف به کار رفت.
عطرسازی مدرن
تولید عطر و ادکلن در سال های اخیر با روش های نوین انجام می شود؛ برای اجرای این فرایند، جمع آوری مواد اولیه تولید این محصولات اولین مرحله است؛ پس از آن نوبت به مراحل مخلوط کردن و کنترل کیفیت مواد تولید شده می رسد. روش های ساخت و تولید عطر در سال های اخیر از روش های قدیمی تولید این محصولات الهام گرفته شده و ردپایی از گذشتگان ما را در خود جای می دهند.
تلفیق روش های سنتی با روش های مدرن و صنعتی امروزی، به ساخت بهترین عطر و ادکلن های جهانی انجامیده است.
معرفی مواد کلی ساخت و تولید عطر
فرآیند ساخت عطر و ادکلن، با استفاده از مواد مشخصی صورت می گیرد که دسته بندی های گوناگونی دارند. روغن های معطری که از مواد طبیعی به دست می آیند، مهمترین رکن ساخت و تولید عطرها محسوب می شوند. در این میان گیاهان، میوه ها و ترشحات حیوانی نیز جای می گیرند و در ساخت و تولید عطر و ادکلن های مشهور جهانی به کار می روند.
در طی تولید این محصولات از انواع مواد پتروشیمی، تار، الکل و زغال سنگ نیز استفاده می شود. همچنین مواد شیمیایی مصنوعی نیز در ساختار این مواد به کار می روند که از آثار صنعت مدرن عطرسازی محسوب می شود.
آشنایی با مهمترین روش های استخراج مواد طبیعی برای عطرسازی
گذشته از مواد مصنوعی ساخت عطر، برای تولید این محصولات با استفاده از مواد طبیعی، روش های مختلفی به کار برده می شوند. برای استخراج روغن موجود در مواد طبیعی از راهکارهای صنعتی زیر استفاده می کنند:
- روش های استخراج با استفاده از حلال
- تقطیر بخار
- روش مسدود کردن و فشرده سازی
- روش مکش
در ادامه توضیحات پیرامون این راهکارها ارائه می دهیم.
استخراج با استفاده از حلال
در این روش گیاهان و مواد طبیعی مورد نظر در یک ظرف چرخان قرار می گیرند؛ سپس روی آن ها را با بنزن می پوشانند. در ادامه این فرایند، بخش های گیاهی مواد در حلال مورد نظر حل شده و از انحلال آن یک ماده مومی شکل به دست می آید. در فرآیند ساخت عطر و ادکلن، از الکل نیز استفاده می شود و ماده مومی شکل در الکل قرار می گیرد. روغن موجود در ماده طبیعی در الکل حل شده و در نهایت مایع عطر ما آماده می شود.
فرایند تقطیر بخار
برای استفاده از این روش همه مواد طبیعی در یک جا قرار می گیرند و تا زمانی که عملیات استخراج از آن ها انجام نشده باشد، در جای خود باقی می مانند. در دستگاه های تقطیر، لوله هایی نیز تعبیه می شوند که مواد حاصل از تقطیر از آن ها عبور می کنند. برای به دست آوردن روغن مواد گیاهی، از روش جوشاندن نیز استفاده می شود.
فرایند مکش در عطرسازی
تولید عطر و ادکلن با استفاده از فرایند مکش، مانند برخی راهکارهای دامپزشکی انجام می شود. در این فرایند از چربی های گرم شده استفاده شده و روایح مختلف تولید خواهند شد. چربی های مورد نظر در الکل حل شده و روغن و اسانس های معطر و طبیعی به دست می آیند.
مرحله ترکیب مواد اولیه عطر سازی
ساخته شدن عطر با ترکیب برخی از مواد اولیه با هم انجام می شود؛ پس از انتخاب و جمع آوری مواد اولیه مورد نیاز، مخلوط شدن آن ها انجام می گیرد. متخصصان صنعت عطرسازی، فرمول هایی برای ترکیب روغن ها و اسانس های عطرسازی طراحی می کنند. در برخی از این فرمول ها از صدها ماده مصنوعی و طبیعی در ترکیب با هم استفاده می شود.
در این زمینه از روغن های مختلف نیز استفاده می کنند که هر چه میزان آن ها بیشتر باشد، کیفیت عطر بیشتر بوده و ارزش آن بالاتر است. ساخت ادکلن با استفاده از مواد حیوانی ثابت کننده تکمیل می شود؛ این مواد رفته رفته تبخیر شده و ماندگاری عطر را افزایش می دهند.
چگونگی کنترل کیفیت عطرها
در مراحل ساخته شدن ادکلن، کنترل کیفی آن ها نیز یک اصل اساسی است که تضمینی برای کیفیت بالای محصول تولید شده خواهد بود. در صورتی که عطرها از برندهای معتبر جهانی ارائه شوند، کنترل کیفی در مراحل ساخت و آماده سازی آن ها بیشتر مورد توجه قرار می گیرد؛ چرا که فرایند کنترل کیفیت عطر از اعتبار برند سازنده و سلامت محصول حفاظت خواهد کرد.
پیش بینی آینده صنایع عطرسازی
تاثیر قابل توجه انواع عطر و ادکلن بر زندگی روزمره ما، سبب انجام مطالعات تخصصی در عرصه های آروماتراپی و استفاده از این محصولات شده است. تولید این محصولات هر روز حرفه ای تر انجام می شود و به همین خاطر کیفیت محصولات نیز تحت تاثیر این روش های مدرن قرار می گیرد. همچنین استفاده از مواد شیمیایی و صنعتی تولید این محصولات را مقرون به صرفه تر کرده است.
جمع بندی
در صنایع عطرسازی، تولید انواع مواد خوشبو کننده، فرایند تبدیل عطر به ادکلن، ساخت مواد بهداشتی خوش رایحه و… انجام می شود. کسب اطلاعات در رابطه با این حوزه های صنعتی، به شما کمک می کند که با عرصه عطر و ادکلن بیشتر آشنا شوید و از این مواد آگاهانه تر استفاده کنید. در این گزارش متوجه شدیم، محصولاتی مانند عطر و ادکلن بسیار ساده به نظر می رسند، اما فرایند تولید آن ها بسیار پیچیده است!